Γενικά για το ερευνητικό έργο
Τα τελευταία χρόνια η χρήση πλαστικών στη γεωργία είναι ιδιαιτέρως εκτεταμένη, καθώς χρησιμοποιούνται σε πολλές αγροτικές εργασίες και φαίνεται να επιδεινώνει σημαντικά την πλαστική ρύπανση. Το έργο BLOCK AGROWASTE, στοχεύοντας στην αντιμετώπιση του προβλήματος, προτείνει την ανάπτυξη ενός υποστηριζόμενου από σύγχρονες τεχνολογίες, φιλικού προς το περιβάλλον και οικονομικά βιώσιμου καινοτόμου μοντέλου διαχείρισης αγροπλαστικών. Οι εργασίες του έργου θα επικεντρωθούν στην ανάπτυξη μίας αποκεντρωμένης πλατφόρμας βασισμένης στην τεχνολογία Blockchain, μέσω της οποίας θα εξασφαλίζεται διαρκής επικοινωνία μεταξύ συμβαλλόμενων γεωργών και συλλεκτών αγροπλαστικών αποβλήτων. Η επιτυχής υλοποίηση του προτεινόμενου έργου θα οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός συστήματος αποτελεσματικής διαχείρισης των αγροπλαστικών απορριμμάτων, μέσω της ενίσχυσης της ιχνηλασιμότητάς τους από το τέλος της χρήσιμης ζωής τους μέχρι την τελική αξιοποίησή τους ως απορριμμάτων, ήτοι τον διαχωρισμό και τη συγκέντρωσή τους από τους γεωργούς, τη συλλογή των διαχωρισμένων ανά είδος αγροπλαστικού από εταιρείες συλλογής μη επικίνδυνων απορριμμάτων, και τέλος, την ενεργειακή αξιοποίησή τους από εταιρείες αξιοποίησης απορριμμάτων.
Το πρόβλημα των Αγροπλαστικών
Το φαινόμενο της πλαστικής ρύπανσης αποτελεί μείζον πρόβλημα παγκόσμιας εμβέλειας, το οποίο καθημερινά γίνεται όλο και πιο έντονο, δημιουργώντας μια σειρά από περιβαλλοντικά, οικονομικά, υγειονομικά και αισθητικά προβλήματα. Δεδομένης της αυξανόμενης χρήσης πλαστικών σε πληθώρα αγροτικών εργασιών κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ο κλάδος της γεωργίας, παρότι δεν αποτελεί τον πλέον επιβαρυντικό, επιδεινώνει σημαντικά την κατάσταση. Πράγματι, η χρήση πλαστικών στη γεωργία είναι ιδιαιτέρως εκτεταμένη, καθώς αξιοποιούνται σε πολλές αγροτικές εργασίες. Η ρύπανση που προκαλείται από τα πλαστικά γεωργικής χρήσης είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς μόνο το 10% από την εκτιμώμενη ποσότητα των 6.5 Mt των γεωργικών πλαστικών που χρησιμοποιούνται ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο, ανακυκλώνεται. Το εν λόγω πρόβλημα πλήττει και την Ελλάδα, στην οποία τα πλαστικά απόβλητα γεωργίας δεν συνιστούν ξεχωριστό ρεύμα αποβλήτων ούτε υπάρχει σύστημα εναλλακτικής διαχείρισής τους. Πράγματι, η κατάσταση στη χώρα χαρακτηρίζεται από ελλείψεις στην καταγραφή των παραγόμενων και χρησιμοποιούμενων ποσοτήτων, ενώ οι κυρίαρχες πρακτικές διαχείρισης είναι η ρίψη στο έδαφος και η καύση στην ύπαιθρο, με τα εναπομείναντα απόβλητα να καταλήγουν σε χώρους διάθεσης. Σύμφωνα με το πρόσφατο Ε.Σ.Δ.Α. (ΦΕΚ 185/29.9.2020) η παραγωγή αγροπλαστικών αποβλήτων αναμένεται να αγγίξει τους 10.000t από τους 8.500t που είναι σήμερα. Επομένως, αναδεικνύεται ως επιτακτική η ανάγκη σχεδιασμού, ανάπτυξης και εφαρμογής ενός συστήματος εντοπισμού, ιχνηλασίας, συλλογής ανάκτησης και, ει δυνατόν, ενεργειακής αξιοποίησης ή ασφαλούς απόρριψης αγροπλαστικών, με απώτερο σκοπό την αντιμετώπιση του προβλήματος της ρύπανσης από αγροπλαστικά και την εναρμόνιση του γεωργικού κλάδου με τις βασικές αρχές της αειφορίας και της κυκλικής οικονομίας.
Ο στόχος του έργου
Βασικός στόχος του Block Agrowaste είναι η ανάπτυξη ενός υποστηριζόμενου από σύγχρονες τεχνολογίες, φιλικού προς το περιβάλλον και οικονομικά βιώσιμου καινοτόμου μοντέλου διαχείρισης αγροπλαστικών, όπου θα υπάρχει συνεχής επικοινωνία και ενημέρωση για τις διαθέσιμες ποσότητες αγροπλαστικών μεταξύ των γεωργών, των αδειοδοτημένων συλλεκτών και των εταιρειών αξιοποίησης πλαστικών απορριμμάτων. Ως εργαλείο επικοινωνίας θα χρησιμοποιείται η προς ανάπτυξη εφαρμογή του έργου, όπου με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών θα προσφέρεται ιχνηλασιμότητα, αξιοπιστία και διαφάνεια σε κάθε στάδιο της συνεργασίας μεταξύ όλων των πλευρών. Απώτερος στόχος του BLOCK AGROWASTE είναι να διαμορφώσει ένα αναλυτικό επιχειρηματικό σχέδιο για τη βιώσιμη και εμπορικά πετυχημένη εισαγωγή μιας ολοκληρωμένης λύσης, εκμεταλλεύσιμης τόσο στην εγχώρια αλλά και στις διεθνείς αγορές, με την έκδοση λεπτομερών τεχνικών οδηγιών για τις δυνητικά συμμετέχουσες επιχειρήσεις, αναφορικά με τη δημιουργία συνεργατικών σχέσεων που αποσκοπούν στη συλλογή, μεταφορά, διαχείριση και αξιοποίηση των αγροπλαστικών απορριμμάτων.
Η προτεινόμενη λύση
Η ομάδα έργου Block Agrowaste προτείνει τη δημιουργία ενός δικτύου αξιόπιστης πληροφόρησης για όλους τους εμπλεκόμενους, μέσω του οποίου οι γεωργοί θα γνωστοποιούν αρχικά χρησιμοποιώντας ένα διαδικτυακό μητρώο (online distributed ledger) το είδος, την ποσότητα, την ημερομηνία τοποθέτησης και τη γεωγραφική θέση των αγροπλαστικών στα θερμοκήπιά τους. Σε επόμενο στάδιο και μετά το τέλος της χρήσιμης ζωής των αγροπλαστικών, θα μπορούν να δηλώνουν ότι η καταχωρημένη ποσότητα είναι διαθέσιμη προς ανακύκλωση, ενώ οι συλλέκτες, θα ενημερώνονται κατάλληλα μέσω μίας ειδικά διαμορφωμένης εφαρμογής κινητής τηλεφωνίας (mobile app). Οι τελευταίοι θα συλλέγουν τα απορρίμματα και θα τα μεταφέρουν σε κατάλληλες μονάδες για περαιτέρω επεξεργασία, ανακύκλωση και ενεργειακή αξιοποίηση, ολοκληρώνοντας επιτυχώς κατ’ αυτόν τον τρόπο τον κύκλο διαχείρισής τους. Η επιτυχής υλοποίηση του προτεινόμενου έργου θα οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός συστήματος αποτελεσματικής διαχείρισης των αγροπλαστικών απορριμμάτων, μέσω της ενίσχυσης της ιχνηλασιμότητάς τους από το τέλος της χρήσιμης ζωής τους μέχρι την τελική αξιοποίησή τους ως απορριμμάτων, ήτοι τον διαχωρισμό και τη συγκέντρωσή τους από τους γεωργούς, τη συλλογή των διαχωρισμένων ανά είδος αγροπλαστικού από εταιρείες συλλογής μη επικίνδυνων απορριμμάτων, και τέλος, την ενεργειακή αξιοποίησή τους από εταιρείες ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων.
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα του έργου
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα της επιτυχούς υλοποίησης του προτεινόμενου έργου είναι:
– Να δημιουργήσει ένα βιώσιμο και αποτελεσματικό σύστημα διαχείρισης αγροπλαστικών, τα οποία μέχρι στιγμής παραμένουν ανεκμετάλλευτα, συνιστώντας ταυτόχρονα πηγή ρύπανσης του περιβάλλοντος.
– Να δημιουργήσει ένα σύστημα ευθύνης των παραγωγών για τα πλαστικά απόβλητα από αγροτικές εργασίες
– Να βελτιώσει την καθημερινή δραστηριότητα των αγροτών, μειώνοντας αισθητά τον φόρτο εργασιών που απαιτείται για τη διαχείριση των αγροπλαστικών, η οποία παρότι μέχρι στιγμής ελλιπής, εξακολουθεί να αποτελεί ιδιαίτερα χρονοβόρα διαδικασία.
– Να δημιουργήσει μέσα από την ανακύκλωση των αγροπλαστικών ένα νέο υλικό, ικανό να αξιοποιηθεί είτε ενεργειακά είτε ως πρώτη ύλη για την παραγωγή πλαστικών προϊόντων.
– Να εφαρμόσει τις αρχές της κυκλικής οικονομίας σε ένα κλάδο, ο οποίος υστερεί στην διαχείριση των παραγόμενων αποβλήτων και να εναρμονιστεί με τις ευρωπαϊκές οδηγίες για την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.